در یک تحقیق دانشگاهی جدید، محققان یک گیاه دارویی موثر در رفع افسردگی را معرفی کرده اند که اثرات قالب توجهی را روی جانوران مدل نشان داده است.

افسردگی، یکی از علل اصلی ناتوانی و بروز بیماری های مختلف در دنیا است. شیوع جهانی افسردگی و علائم آن در دهه های اخیر رو به افزایش بوده و طبق برخی آمارها، شیوع آن در بین زنان ۲۰ تا ۲۵ درصد و در مردان بین ۷ تا ۱۲ درصد در تغییر است.

این عارضه روان شناختی علاوه بر افزایش خطر بالقوه خودکشی در افراد، منجر به اختلال عملکردی نیز می‌شود که بیماران، خانواده آنها و حتی جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد. امروزه نتیجه درمان های افسردگی در حد مطلوبی نبوده و عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی معمول و همچنین واکنش آهسته آن ها سبب محدودیت مصرف آن ها شده است.

بنابر نظر محققان، استفاده از داروهای کم عارضه و به ویژه گیاهی که از عارضه کمتری در مقایسه با داروهای سنتتیک برخوردار هستند، امروزه از اولویت های تحقیقاتی است. داروها یا ترکیبات گیاهی که بتوانند سبب افزایش میزان مواد انتقال دهنده عصبی یا نوروترانسمیترها شوند، می‌توانند در درمان بیماری افسردگی سودمند باشند.

علاوه بر این، یافته ها نشان داد: استرس اکسیداتیو نیز نقش مهمی در پاتوفیزیولوژی بسیاری از بیماری‌ها از جمله افسردگی ایفا می‌کند، به طوری که استفاده از ترکیبات آنتی اکسیدان یک رهیافت جدید در درمان افسردگی است.
برخی از داروهای ضد افسردگی معمول مثل فلوکستین نیز از خاصیت آنتی اکسیدانی برخوردار هستند. با این وجود تلاش محققان برای یافتن داروهای طبیعی و سالم تر همچنان ادامه دارد.
در همین راستا، پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و دانشگاه آزاد اسلامی ارومیه تحقیقی را انجام داده اند که در آن تاثیر اسانس گیاهی به نام شاه اسپرغم بر اختلال افسردگی مورد بررسی واقع شده است.
در این تحقیق که با به کارگیری موش ها به عنوان جانوران مدل انجام شده است، محققان تاثیر داروهای فلوکستین، ایمی‌پرامین و اسانس گیاه دارویی شاه اسپرغم را مورد آزمایش قرار داده و خاصیت ضد افسردگی آن ها را مقایسه کرده اند.
نتایج این پژوهش نشان می دهد: اسانس گیاه شاه اسپرغم دارای اثرات ضدافسردگی مناسبی است که البته برای درک مکانیسم عمل آن، نیاز به مطالعات بیشتری وجود دارد.
سعید عباسی ملکی، استادیار مرکز تحقیقات دارویی موسسه سلامت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و همکارانش در این باره می گویند: نتایج مطالعه ما نشان داد که دوز های ۵۰ تا ۲۰۰ میلی گرم اسانس گیاه دارویی شاه اسپرغم سبب کاهش بی حرکتی در موش ها شدند و این، نشان دهنده اثرات ضد افسردگی داروی طبیعی فوق است و از این لحاظ شبیه به فلوکستین عمل می کند.

به گفته این محققان، شاه اسپرغم یا شاهسپران یا شاه اسپرم با نام علمی تاناستوم بالسامیتا، یکی از گیاهان دارویی رایج در آذربایجان است که به ویژه در شهر مراغه به خوبی رشد می‌کند. رشد این گیاه در تابستان خاتمه می یابد و از عرق آن برای درمان دل درد و دل پیچه استفاده می کنند.
در این تحقیق آمده است که گیاه شاه اسپرغم حاوی متابولیت‌های ثانویه متعددی نظیر اسانس ها یا روغن های فرار است و از مهمترین ترکیبات موجود در اسانس این گیاه می توان به کاروون و آلفا توجون اشاره کرد. این اسانس از اثرات آنتی اکسیدانی مناسبی نیز برخوردار است.
یافته های این تحقیق که گیاهی دیگر را برای غلبه بر عارضه جهان شمول افسردگی معرفی کرده اند در مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان که توسط معاونت پژوهشی این دانشگاه منتشر می شود، به چاپ رسیده اند.